hetverhaal van Fatilou M.

Ahlaam Teghadouini en Prisca Agnes Nishimwe over Fatilou M.

In de theatervoorstelling Fatilou M. vullen film, muziek en tekst elkaar aan om het verhaal te vertellen van Fatilou, een leerling die verscheen en verdween en daarmee de dynamiek van een hele klas op zijn kop zette. Voor deze productie ging regisseur Bart Van Nuffelen een langdurige samenwerking aan met leerlingen van de Spectrumschool in Deurne. Fatilou M. is hun verhaal en bij uitbreiding dat van alle jongeren die hun eigen weg zoeken.

Na Dinska Bronska (2013) en Dounia B. (2019) maken Bart Van Nuffelen, Martha!tentatief en hetpaleis samen een nieuwe voorstelling over jong zijn, opgroeien en je plek in de wereld vinden: Fatilou M. “De middelbare schooltijd is een gevoelige periode”, vertelt Prisca Agnes Nishimwe, die de stem van Fatilou vertolkt, muziek voor de voorstelling maakt en samen met Bart het vooronderzoek uitvoerde.

“Plots moet je meer nadenken over je identiteit en je toekomstdromen. Voor veel jongeren brengt dat heel wat emoties en gedachten met zich mee”

Anderhalf jaar geleden startte Bart samen met Prisca een traject op om meer inzicht te krijgen in de gevoelens en gedachten van jongeren, die opgroeien in de stad. Ze organiseerden workshops rond zelfexpressie via woord, zang en stem op drie scholen in Deurne. “Alle jongeren waarmee ik heb gewerkt barsten van ideeën, humor en creativiteit”, zegt Prisca. “Als ik bij leerlingen polste naar hun dromen en toekomstbeeld, merkte ik wel dat ik op scholen met theoretische richtingen veel uitgebreidere antwoorden
kreeg dan op arbeidsmarktgerichte scholen. Dat zet aan het denken. Zelfbeeld en toekomstperspectief zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.”

Spectrumschool 

Wat gebeurt er wanneer jongeren zich gezien voelen, in wie ze zijn, in wat ze kunnen? Ziet hun toekomst(beeld) er dan anders uit? Dat idee vormt niet alleen de insteek van het verhaal van Fatilou M., maar bepaalde ook het creatieproces. Voor het project werd een samenwerking aangegaan met de Spectrumschool in Deurne. De school bereidt jongeren niet zozeer voor op hoger onderwijs, maar brengt hen vooral beroeps- en arbeidsvaardigheden bij. Leerlingen konden naast workshops volgen ook auditie doen voor het audiovisuele onderdeel van de voorstelling: een film geregisseerd door Oscar-longlist-genomineerde regisseurs Anthony Nti, Chingiz Karibekov en Remy M. Ndow. Uit die audities werden zeven leerlingen tussen 14 en 18 jaar geselecteerd die een rol kregen in de film. Die vertelt het verhaal van het fictieve personage Fatilou die halverwege het schoojaar in het tweede middelbaar Maatschappij en
Welzijn terechtkomt en er de groepsdynamiek op zijn kop zet. Wanneer Fatilou even plots verdwijnt als ze verschenen was, besluiten haar klasgenoten een film over haar te maken. Door de film echt met leerlingen van de Spectrumschool te maken, krijgt Fatilou M. een extra laag die de grens tussen realiteit en fictie verkleint. De leerlingen kregen ook de art direction van de film in handen: samen met leerkrachten bouwden ze een maquette van een volledige stad, van huizen en winkels tot straatlantaarns en zebrapaden. Deze verbeeldt de wereld waarbinnen de film zich afspeelt en wordt gebruikt als decor.

Emoties

Het verhaal van Fatilou wordt niet alleen verteld in de film, maar ook op scène door het personage van de veertienjarige Rena, een van haar klasgenoten. Rena is luid en brutaal in de klas. “Ze trekt een façade op om haar grote, kwetsbare hart te beschermen”, vertelt actrice Ahlaam Teghadouini, die Rena zal spelen in de voorstelling. “Ze heeft geen ideale thuissituatie, maar door op school de leiding te nemen, slaagt ze erin om ergens controle over te hebben. Dat verandert wanneer Fatilou in de klas komt en niet onder de indruk blijkt te zijn van Rena.” Het verhaal van Rena was herkenbaar voor Ahlaam. Op haar zevende verhuisde ze van Nederland naar België. Op school werd ze gepest met haar Hollandse accent. “Ik heb toen vaak fysiek gevochten om mezelf te beschermen”, herinnert ze zich. “Ik heb opnieuw moeten leren om de muur die ik
rond me had opgebouwd af te breken en mensen toe te laten. Pas door hulp te vragen en mensen te omarmen, is dat gelukt.” Ze sloot zich aan bij het schoolkoor en begon met theater. “Dankzij die creatieve uitlaatklep werd ik niet meer overweldigd door alle opgekropte emoties.” Na vijf jaar acteren in de tv- en filmwereld wilde Ahlaam graag opnieuw meer op de planken staan. “Elke theatervoorstelling is uniek. Je bent afhankelijk van je eigen gemoedstoestand en die van je medespelers maar vooral
ook van het publiek. Ik geloof dat een voorstelling bepaald wordt door wat het publiek teruggeeft. Daarom is het fijn dat Fatilou M. echt vertrekt vanuit jongeren zelf. Hun ervaringen vormen de essentie van het stuk.”

Meerstemmigheid

Bart Van Nuffelen baseerde het script van de film op zijn observaties op de Spectrumschool en probeerde de omgangswijze, taalgebruik en leefwereld van de jongeren zo goed mogelijk te benaderen. “Het is echt hun verhaal geworden”, glimlacht Prisca. Ook zij en Ahlaam lieten zich inspireren door hun ontmoetingen met de leerlingen en praten met eindeloos veel genegenheid over hen. “Ik hou van hun temperament, hun humor”, glundert Prisca. “En hun wijsheid: hoe ze woorden geven aan wat ze voelen, wat ze denken.” Ik bewonder hoe ze dat op hun leeftijd al kunnen”, vult Ahlaam aan. “Je mag hen niet onderschatten, maar dat gebeurt helaas wel nog vaak. Bepaalde scholen hebben een negatieve reputatie, terwijl hun leerlingen zoveel in hun mars hebben.” Met het verhaal van Fatilou en Rena, wil de voorstelling vooral een megafoon zijn voor de stem van jongeren. Prisca laat de stem van Fatilou weerklinken in muziek.

“Fatilou spreekt niet veel in de klas en het is vooral haar stilte, en soms ook haar blik die
heel betekenisvol blijkt te zijn”

Gebroken, maar breekbare taal

Ahlaams personage Rena gebruikt een ‘onaffe’ taal, gebaseerd op de creativiteit waarmee jongeren taal naar hun hand zetten. “Jonge mensen voelen niet de nood om grammaticaal correcte zinnen te gebruiken, omdat ze elkaar sowieso begrijpen”, zegt Ahlaam. “Het is wel een uitdaging om de monoloog van Rena in deze taalvariant te brengen. Acteeropleidingen zijn nu eenmaal gericht op een correct taalgebruik en de bijhorende articulatie. Ik vind het spannend om te zien in hoeverre ik zal kunnen communiceren met het publiek in deze taal. Ik heb al wel ontdekt dat de kern van deze jongerentaal in het delen van emoties zit. En dat is iets dat we allemaal herkennen.”

praktisch
première op 18 april 2025
start van festivalzondernaam (zie p.6)
speelt tot 4 mei 2025 in hetpaleis, ook data op reis

__

beelden: © Diego Franssens
v.l.n.r.: Ahlaam Teghadouini en Prisca Agnes Nishimwe