hetverhaal van Agnes en Mouna: "Het eind van het begin van het einde."

Agnes en Mouna. Mouna en Agnes. Twee jonge vrouwen van 17, die een passie delen voor theater, én graag schrijven over wat hen zoal bezig houdt. Wat startte met een lange brief, werd een lawine aan whatsappberichtjes en misschien zelfs een vriendschap. Af en toe laten ze hun eigenzinnige blik over hetpaleis schijnen. In oktober gingen ze samen kijken naar Jetse Batelaans Het eind van het begin van het einde. En daarover schreven ze elkaar, jawel, een brief...

AGNES DOS SANTOS LIALUNGA is 17 jaar en volgt het zesde jaar Economie-Talen. Sinds haar 14 leest ze feministische literatuur en ze heeft ook een grote interesse in thema’s als activisme en racisme. Schrijven is een uitlaatklep die structuur brengt in haar vele gedachten. Ze wordt gelukkig van geurkaarsen, koeien, brieven schrijven en pizza met looksaus. Ook speelt ze piano en is ze dol op dansen en muziek. Haar favoriete artiesten zijn o.a. Buena Vista Social Club, en J. Cole. Ontspanning vindt ze in musea maar haar allergrootste passie is gewoon praten.

MOUNA VANNOT is 17 jaar en rondt dit jaar haar secundair af in de richting Grieks-Latijn. Schrijven is haar grote passie. Daarnaast leert ze de knepen van het theatervak bij NEST, doet ze aan gewichtheffen en houdt ze van véél lachen en praten. Zo goed als 24/7 luistert ze naar muziek. Zaken als schrijven, activisme, respect, kunst en fotografie/film geven haar energie. Ze gelooft dat in de samenwerking tussen mensen de sleutel tot alles ligt.

Hey dag Agnes,

Het was fijn om samen naar een theaterstuk te gaan kijken. 
Nu, we hebben hetzelfde gezien, maar de kans dat we hetzelfde dachten is zeer klein.

Het eind van het begin van het einde heeft me vanalles doen inzien, maar me vooral iets bijgeleerd.

Het begint bij:
Woorden komen in letters.
Letters bestaan uit strepen,
Penstrepen, getypte lijnen,
Die je kan vergroten,
verkleinen,
zo elegant mogelijk verfijnen,
Maar we zullen ze toch altijd hetzelfde lezen.
De context kan naderhand bepalen of een klemtoon verkeerd ligt,
Of een andere interpretatie een verschillend beeld zou schetsen,
Maar een woord is een woord en dat is een duidelijk gegeven,
Toch?

Neem nu ‘theater’.
Als we stiekem achter het doek van de letters kijken, verschijnt een
podium met zijn eigen verhaal.
Hier zijn moorden gepleegd, mensen bedrogen, met karakters de
draak gestoken en achteraf werd het podium gewoon terug schoon geveegd.
Een persoon verandert letterlijk wanneer die andermans kleren aantrekt
en bezit de kunst dit uit te spelen met duizenden ogen op zich gericht.
Nog gezwegen over het felle licht dat je verblindt voor het publiek, terwijl
het niet door die tweede huid kan zien.

"Een film zal altijd hetzelfde zijn als je hem terug- of doorspoelt, maar zou dat bij een theaterstuk ook zo zijn?"

Maar,
We botsen op een probleem.
Naarmate de tijd vordert, zal het licht geen spelers meer verblinden, noch zullen
zij van hun andere identiteit kunnen genieten.
Wij worden figuurlijke kijkers, van een scherm en geen podium meer vol
Verhalen.

Een film zal altijd hetzelfde zijn als je hem terug- of doorspoelt, maar zou
dat bij een theaterstuk ook zo zijn?
Dat betwijfel ik, dat maakt het net zo uniek. De ervaring van "Ik wil meer.
Ik wil weten hoe het eindigt! Die ene scène was zo goed, ik wil die
opnieuw zien!"
Maar dat nog eens zien, gebeurt (meestal) niet.
Moet je daarvoor het decor helemaal afbreken? Alle brokstukken
verstoppen en opbergen, ergens afgelegen, 't is toch gedaan, wie doet
er nog iets mee?

Nee.

Ons brein is een theater aan herinneringen, gebeurtenissen met impact
en betekenis.

Moge het theater nog lang blijven bestaan met alle enthousiastelingen
die al klappend rechtstaan.

Het eind van het begin van het einde leert me dat wanneer het einde
van theater in zicht is, er meer dan enkel een rood gedrapeerd doek dicht
is.

"Verwarring of een verhaal niet begrijpen hoeft geen slecht ding te zijn. Het zet je aan tot nadenken en laat een indruk achter, een herinnering in het theater van je brein."

En zo keken we even mee achter de schermen van het woord ‘theater’,
Bestaande uit getypte lijnen of penstrepen.
Zolang onze ervaringen met theater maar geen geschiedenis worden,
Blijven dit iedere dag momenten met een impact.

En dat is waar het eindigt,
Of net iets in gang zet, iets begint?
Daar ben ik eigenlijk nog niet goed uit.

Heel veel groetjes en dikke knuffels erbij,

Mouna xxx

Hey Mouna

Dank je voor je brief.

Ik heb ook vanalles te vertellen over Het eind van het begin van het eind. Ik moet even kwijt wat ik allemaal gezien heb en hoe ik mij hierbij voel want ik denk dat ik het niet zo goed weet.

Als ik deze brief achterstevoren kon schrijven, dan deed ik dit net als in het stuk. Of dat zo makkelijk zou zijn, betwijfel ik.

Het gevoel dat ik heb als ik een mindblowing film kijk, had ik hier ook. Zo even dat ‘fuck’-moment. Zo even niet weten wat je moet antwoorden op de vraag: ‘en?’. Ook al weet je wel dat het positief was, weet je niet goed hoe je je er bij moet voelen of beter gezegd hoe je het moet verwoorden en misschien weet ik dit nog steeds niet.

Dit gevoel heb ik bijna nooit bij theaterstukken, het deed mij denken aan ‘Black Mirror’. Een serie op Netflix die zich afvraagt hoe de wereld in de toekomst er zou uitzien als technologie zich blijft ontwikkelen. Best eng maar vooral realistisch. En na elke aflevering moet je bekomen, even stilstaan, alles op een rijtje zetten en laten bezinken wat je net gezien hebt.

En eigenlijk kan je dit best goed vergelijken met Het eind van het begin van het einde.

Het gaat ook over de toekomst maar het stuk vraagt zich af hoe de wereld er zou uitzien als er geen verbeelding meer zou zijn of als er geen theater meer zou zijn. En het was soms grillig maar ergens ook realistisch.

"Ik heb het gevoel dat steeds minder jongeren naar theater gaan kijken. Misschien omdat het niet hip genoeg is of omdat ze denken dat het veel te veel kost of omdat ze te lui zijn om uit hun zetel te komen." 

Misschien komt dit door corona, we konden een lange tijd geen stukken meer zien. Maar misschien is het zo realistisch omdat ik het gevoel heb dat steeds minder jongeren naar theater gaan kijken. Alleszins in mijn omgeving. En ik vraag mij dan af hoe dat komt. Misschien omdat het niet hip genoeg is of omdat ze denken dat het veel te veel kost of omdat ze te lui zijn om uit hun zetel te komen. Ik weet het niet, weet jij het misschien?

Het ding is wij zijn de volwassenen van de toekomst dus als wij niet meer gaan kijken is er geen publiek meer. En publiek maakt theater voor een deel, toch?

Het zette mij aan het denken over hoe de wereld er inderdaad zou uitzien als er geen theater meer zou zijn. Niet erg fijn om hierover na te denken, ik zou bijna zeggen dat het beangstigend is. Ik zou het niet willen meemaken dat ik mijn kleinkinderen op schoot neem en hen moet vertellen hoe theater er zoveel jaar geleden uitzag. Net als mijn grootouders spreken over zwart-witfilms, de Belgische frank of over die dikke mobiele telefoons.

"Hoe leg je het magische van theater uit? Hoe leg je uit dat door naar iets te kijken je je anders voelt op een manier die bijna niet te beschrijven valt? Alsof er weer een lichtje in je begint te branden. Hoe leg je uit dat je de realiteit kan vergeten?"

Waar zou je zelfs moeten beginnen bij theater? Zoals in het stuk wanneer een actrice vertelde dat er iets staat, een stoel, maar het publiek er iets anders in kan zien maar nog steeds ziet dat er een stoel staat? Of vertel je iets over hoe je je voelt na het bekijken van een stuk? Dat je een extra deeltje van jezelf vindt en dat je naar iets op een volledig andere manier kan kijken? Of dat je zaken anders begint te ervaren? En dat had ik ook bij dit stuk. Ik begon theater op een andere manier te bekijken, niet stukken maar echt theater. En ik begon onbewust leeftijdgenoten ervan te overtuigen om bepaalde theaterstukken te gaan bekijken en hen ervoor warm te maken. Zodat ze net als mij een beetje verliefd worden op theater en er niet van kunnen wegblijven. Of dat gevoel wanneer je een liedje uit een theaterstuk herbeluistert, en je helemaal terug in dat stuk zit.Hoe leg je dat ‘magische’ uit? Hoe leg je uit dat door naar iets te kijken je je anders voelt op een manier die bijna niet te beschrijven valt? Alsof er weer zo een lichtje in je begint te branden en dat voor een lange tijd.

Hoe leg je uit dat je de realiteit kan vergeten?

Vanaf dat je de zaal in stapt op zoek naar je plaats, je klapstoeltje hebt gevonden en gaat zitten. Dan de lichten die uitgaan in de zaal en soms dat typisch rode gordijn dat opengaat en er een licht brandt op het podium. Dat dit het begin is van een nieuwe realiteit.

En misschien zullen mijn kleinkinderen theater dan vergelijken met film, als er dan nog film bestaat  zoals we het vandaag de dag kennen.

Maar theater en film zijn volledig anders. Vind je niet? Een film is ook heel leuk om naar te kijken, begrijp mij niet verkeerd. Maar ik heb echt niet hetzelfde gevoel na het bekijken van een film als na een stuk. Je bekijkt het altijd live en dat is al een heel groot verschil. Er kan niet worden geknipt en er kan niet worden teruggespoeld.

Wat er ook voor zorgt dat als je hetzelfde stuk verschillende keren ziet, er altijd wel iets anders gaat zijn. Meestal is dat verschil klein maar het kan ook groot zijn. Want theater heeft authenticiteit en theater heeft soms imperfectie, maar die imperfectie zorgt wel voor het menselijke en het vertrouwelijke.

"Je hebt soms het gevoel dat de acteurs je echt aankijken. Zonder dat er een scherm tussen zit. Je zou ze bijna kunnen aanraken. Dit geeft mij het gevoel dat ik een belangrijk deel van het stuk ben."

In sommige stukken wordt het publiek aangesproken en door dat iemand iets zegt, wordt  een bepaalde handeling uitgevoerd. Bij Het eind van het begin van het einde was dit ook. Er was interactie met het publiek. En dit maakt de drempel tussen de toeschouwer en de spelers kleiner. Je ziet ze echt bezig en je hebt soms het gevoel dat ze je echt recht in de ogen aankijken. Zonder dat er een scherm tussen jullie zit. Je zou ze bijna kunnen aanraken. Dit alles geeft mij het gevoel dat ik bijna zelf in het stuk meespeel en dat ik een belangrijk deel ben van het stuk.

Woow, door dit allemaal neer te schrijven krijg ik aan de ene kant een gevoel van opluchting en aan de andere kant een koel gevoel en toch kan ik niet zeggen dat het stuk koel was. De zaal was een beetje koel maar het stuk niet. Het was ergens verfrissend. Grappig was het ook, er zat heel veel humor in en ik heb een aantal keer luidop gelachen. Absurd is niet het woord dat ik zoek maar het komt wel in de buurt. Het was een beetje raar maar raar op een positieve manier als je begrijpt wat ik bedoel?

En meer kan ik volgens mij ook niet vertellen over Het eind van het begin van het einde.

Ik hoop dat alles goed met je gaat Mouna en hoop snel iets te horen van je.

Groetjes

Agnes <3